Podczas upadku do przodu i typowego podparcia się dłonią o podłoże może dojść do poważnego urazu jakim jest złamanie kości łódeczkowatej.
Kość łódeczkowata jest jedną z wielu kości tworzących nadgarstek. Leży ona w pierwszym z dwóch szeregów kości nadgarstka, po stronie kciuka. Złamanie kości łódeczkowatej jest zdecydowanie najczęstsze wśród złamań kości nadgarstka. Zdarza się głównie u młodych osób, podczas uprawiania sportu (narty, rower, rolki, sporty drużynowe).
Najważniejszym objawem złamania kości łódeczkowatej jest ból w okolicy tej kości, czyli u podstawy kciuka. Ból nasila się przy uciskaniu tej okolicy, a także przy ruchach nadgarstka; może również pojawić się obrzęk i zasinienie tej okolicy. Często uraz ten nie powoduje jednak zbyt dużych dolegliwości – może nie wystąpić wydany obrzęk, ból może być przez dłuższy czas na poziomie akceptowalnym dla pacjenta, zazwyczaj też nie widać zewnętrznej deformacji nadgarstka. Diagnostyka tej kontuzji może być utrudniona, ponieważ często obraz na zdjęciu RTG nie jest jednoznaczny, więc postawienie prawidłowej diagnozy sprawia trudności
Wskazania
Kość łódeczkowata jest słabo ukrwiona i niektóre złamania, nawet te nieprzemieszczone, powinny być od razu leczone operacyjnie. W przypadku nieprzemieszczonych złamań, zlokalizowanych w dobrze ukrwionym obszarze kości, można zastosować leczenie zachowawcze polegające na całkowitym unieruchomieniu nadgarstka na okres 6-12 tygodni.
Wszystkie przemieszczone złamania kości łódeczkowatej kwalifikują się do leczenia operacyjnego.
Konsultacja i kwalifikacja do zabiegu
W trakcie konsultacji ze specjalistą ortopedą przeprowadzany jest wywiad, badanie fizykalne i ocena stanu klinicznego nadgarstka. Lekarz zleca wykonanie na miejscu badań z zakresu diagnostyki obrazowej – każdorazowo jest to badanie RTG (często w celu porównania prześwietla się także zdrową rękę). W wielu przypadkach wynik pierwszego badania RTG nie jest wiążący i dopiero dalsza diagnostyka może wykluczyć lub potwierdzić złamanie. Zlecone może być powtórne badanie RTG za 7–14 dni, wykonanie tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego – od razu lub również po 7–14 dniach.
Po zebraniu i przeanalizowaniu wszystkich wyników, lekarz ortopeda przedstawia pacjentowi plan leczenia. Po zakwalifikowaniu do zabiegu odbywa się konsultacja anestezjologiczna i wykonywane są niezbędne badania laboratoryjne krwi.
ZABIEG – złamania okolicy nadgarstka
czas zabiegu
pobyt w szpitalu
rehabilitacja
Przygotowanie do zabiegu
Prosimy o zapoznanie się z ogólnymi dokumentami dotyczącymi zabiegów ZOBACZ
Przebieg zabiegu
Zabieg operacyjny wykonywany jest przez zespół lekarzy na sali operacyjnej przy użyciu zestawu specjalistycznych narzędzi i implantów oraz aparatu RTG pozwalającego na precyzyjną repozycje odłamów kostnych. Operacja jest przeprowadzana w znieczuleniu ogólnym lub w znieczuleniu splotu ramiennego, czyli lokalnym znieczuleniu operowanej kończyny. Chirurg wykonuje cięcie skóry, o długości kilku centymetrów, zlokalizowane ponad złamaniem. Lokalizacja i długość nacięcia uzależniona jest od rodzaju złamania i procedury jaką należy wykonać. Po precyzyjnym nastawieniu odłamów kostnych, zostają one zespolone za pomocą odpowiednich implantów. Obecnie najczęściej jest to zespolenie tytanową śrubą lub płytą i kilkoma śrubami. Chirurg planując operacje a także w trakcie zabiegu, dobiera rodzaj implantu, indywidualnie do każdego przypadku złamania. Po operacji ranę skóry zamyka się szwami, które zostają usunięte po około 10-14 dniach.
Po zabiegu
W zależności od rodzaju złamania i stabilności zespolenia, po zabiegu operacyjnym może zostać zalecone częściowe unieruchomienie operowanej kończyny. Zazwyczaj po operacji zespolenia złamania kości łódeczkowatej na okres kilku tygodni zaleca się stosowanie ortezy, która zabezpiecza miejsce zespolenia kości i dzięki której można kontrolować zakres ruchów w nadgarstku, czasami rękę umieszcza się też na temblaku. Zazwyczaj w pierwszych dniach po chirurgicznym zespoleniu złamania możliwe jest rozpoczęcie ćwiczeń ruchowych nadgarstka (co nigdy nie jest możliwe podczas leczenia nieoperacyjnego). W niektórych przypadkach, na okres pierwszych 2-3 tygodni od operacji, może zostać zalecone pełne unieruchomienie nadgarstka.
Niezbędnym etapem leczenia operacyjnego jest rehabilitacja przeprowadzona pod nadzorem doświadczonego fizjoterapeuty, połączona z samodzielnymi ćwiczeniami wykonywanymi w domu.
Rehabilitacja zazwyczaj trwa od 6 do 12 tygodni i opiera się przede wszystkim na kinezyterapii, czyli wykonywaniu ćwiczeń leczniczych. W początkowej fazie rehabilitacji najlepiej wykonywać z terapeutą delikatne ćwiczenia bez obciążania chorej kończyny (ćwiczenia w odciążeniu, izometryczne, rozciągające oraz pobudzające stymulację nerwowo-mięśniową). Rehabilitant powinien prowadzić również terapie manualną nadgarstka. Stopniowo wprowadza się ćwiczenia oporowe wzmacniające siłę mięśniową, poprawiające stabilizację, elastyczność tkanek miękkich oraz propriocepcję, czyli czucie stawu w przestrzeni. Na końcu stosuje się ćwiczenia całej kończyny górnej, zwiększające siłę mięśniową i poprawiające dynamikę ruchów wszystkich stawów.
Złamania kości łódeczkowatej niosą ryzyko trwałego braku zrost (czyli powstania tzw. stawu rzekomego) przekraczające 50 %.
Lekarze wykonujący zabieg
dr n. med. Henryk Noga
lek. med. Mariusz Smolik
Specjalista Ortopeda Traumatolog
